Kuru Buz Nedir? Evde Yapılabilir mi?
Dans pistinin zemininin ansızın bembeyaz bir buluta dönüştüğüne, esrarengiz bir sahne şovunun en heyecanlı anında ortalığı sislerin kapladığına veya şık bir davette şampanya kadehlerinin üstünden sislerin çağlayan şeklinde yükseldiğine tanık olup bunun iyi mi yapıldığını merak ettiyseniz doğru yerdesiniz. Bu efektler, kuru buz kullanılarak yapılır. Kuru buz adından da anlaşılacağı gibi gerçekten kurudur şu demek oluyor ki su içermez. Bu makalede kuru buzun ne işe yaradığını, iyi mi yapıldığını ve nerelerde kullanıldığı ile ilgili bilgiler özetlenmiştir.
Kuru Buz Nedir?
Kuru buz, -78,5 santigrat aşama veya daha düşük bir sıcaklıkta donmuş haldeki karbondioksittir. Maddenin üç formundan önde gelen gaz hali, öteki formlara bakılırsa moleküller arasındaki boşluğun en çok olduğu; bundan dolayı en çok serbest kinetik enerjiye haiz olan haldir. Bunun kararı olarak karbondioksit gibi gazların donma ısısı çok düşüktür. Kuru buz; renksiz bir görünüme, ekşimsi güçlü bir kokuya haizdir. Suda çözülmesi durumunda pH kıymeti yediden az olan karbonik aside dönüşür.
Nasıl Üretilir?
Yüksek konsantrasyonda karbondioksit içeren gaza, tazyik uygulanması ve sıvılaştırılması ile üretilir. Bu muamele, alaşımlı çelik gaz odası, kompresör ve genleşme valfleri gibi ağır endüstriyel ekipmanlar kullanılarak gerçekleştirilir. Sıvılaştırılan karbondioksit, genleşme valfi ile yoğuşma odasına gönderilir. Burada sıvı CO2’nin bir bölümü buharlaştırılarak ortamın ısısı düşürülür. Bu haliyle sıvı ve gaz halindeki CO2”nin çoğu katılaşarak kuru buza dönüşür. Kalan sıvı ve gaz halindeki CO2 tekrar kullanılmak üzere geri dönüştürülür.
Evde Yapabilir miyiz?
Kuru buz evde yapılabilir fakat nasıl yapıldığını açıklamaya başlamadan ilkin kuru buzun ciddi yanıklara neden olabileceğini bildirmeliyiz. Evde kuru buz yapmak için korunma önlemleri oldukça iyi öğrenmeli ve harfiyen uygulanmalıdır. Hatta mevzu hakkındaki tecrübeli birinin gözetimi söz mevzusu olmadan ilk denemenin yapılmaması önemle vurgulanır.
Evde kuru buz yapmak için hangi malzemeler gereklidir?
Karbondioksit bazlı bir yangın söndürücü
Sağlam bir kumaştan üretilmiş (polimer olursa daha iyi) torba
Çalışma eldiveni
Koli bandı yada lastik
Gözleri korumak için güvenlik gözlüğü
Nasıl Yapılır?
Kuru buzla doğrudan münasebet cildimizi yakacağından işe başlamadan ilkin baştan aşağı korunaklı giysiler giyin. Ardından yangın söndürücünün hortum başını, kalın polimer bez bir torbanın içine yerleştirin. İkisinin birleşme yerini, koli bandı ile sıkı sıkıya sarın ki herhangi bir gaz kaçağı olmasın. Bant yerine lastik de kullanabilirsiniz. Yangın söndürücüyü çalıştırarak, gazın salınımına izin verin. Gaz, atmosfere münasebet ettiğinde katılacak ve torbanın içinde katı buz oluşacaktır.
Dikkat! Tehlike!
Daha önce de önemle belirtmiş olduğumuz şeklinde kuru buz tehlikelidir.
Kuru buzun ağızdan alımı, solunum sistemindeki hücrelerin donması da dahil olmak suretiyle pek çok soruna yol açabilir.
Ciltle teması ciddi yanıklara yol açar.
Kuru buz, yüksek basınçlı CO2’den başka bir şey olmadığından basıncın doğru şekilde serbest kalması engellenirse patlama ortaya çıkabilir.
Nerede Kullanılır?
En önemli kullanım alanı gıda korumadır. Çünkü çok uzun bir müddet süresince düşük sıcaklığını muhafaza eder. Bildiğiniz şeklinde düşük ısı bakterilerin ve mantarların büyümesini engelleyerek, besinlerin taze kalmasını sağlar. Ancak kuru buz, besin maddelerine direkt teması etmemelidir. Besin maddesi ile kuru buz arasına bir çeşit ambalaj ya da boşluk bölme bırakılmalıdır.
Kuru buzun daha azca bilinen kullanım alanlarından biri de endüstriyel ekipmanların temizlenmesidir. Yağların ve öteki birtakım toksinlerin temizlenmesi oldukça zordur. Kuru buz, bu maddeleri dondurarak, katı bir forma dönüştürür böylece ekipman rahatça temizlenir. Bu metot muhit dostudur ve kalıntı da bırakmaz.
Tesisatçılar, drenaj borularını temizlemek ve tıkanıklıkları gidermek için genellikle kuru buz kullanırlar. Çünkü kuru buz kolaylıkla borudaki su akışını durdurmayı sağlar. Borunun içindeki su, kuru buzla dondurularak, suyun bir tür tıpaya dönüştürülmesi sağlanır. Bu sayede tesisatçı, su sistemini tamamen kapatmadan onarım çalışmasını yapabilir.
Kaynaklar:
DryIce
Practical Physics
ScienceDirect
Comments
Post a Comment