Neden Bazen Sivrisinek Sürüleri Başımızın Üstünde Dönerek Uçar?

 Neden Bazen Sivrisinek Sürüleri Başımızın Üstünde Dönerek Uçar?

Sivrisinek, hayvanlar aleminin en fazlaca insan ölümüne neden olan üyesidir. Her sene ortalama 725 bin insan, sivrisineklerin bulaştırdığı hastalıklar yüzünden yaşama veda eder. Ölümcül hastalıklar bulaştırma potansiyelleri yanında sıcak yaz günlerini ve gecelerini kabusa dönüştürmeleri ile ünlüdürler. Bu nedenle onları daha yakından gözlemler ve davranışlarının nedenlerini anlamaya çalışırız. Sivrisineklerin ilginç davranışlarından biri de ara sıra grup halinde başımızın üzerinde ısrarla dönerek durmalarıdır. Böylesi bir sivrisinek sürüsü başınızı mesken tutmuşçasına tepenizde dönmeye başladığında, onları uzaklaştırmak da hiç rahat olmaz. Peki acaba sivrisinekler bu garip davranışı niçin sergiliyorlar?

Not: Bu sorunun yanıtı, sivrisineklerin niçin bazı insanları diğerinden daha oldukça ısırdıkları ile benzerdir. Bu konuyu daha önce yayınladığımız bir makalede ele almıştık. Okumak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.

Aslında bunu ancak sivrisinekler değil, uçan böceklerin bir çok yapar. Bunu yapmalarının da birkaç nedeni vardır:

Vücudumuzdan havaya sürekli olarak karbondioksit, ısı ve koku yayılır. Dişi sivrisineklerin vücutlarındaki sensorler, bizim vücudumuzdan yayılan bu işaretleri ayrım etmek suretiyle uzmanlaşmıştır. Çünkü bu işaretler, sivrisineğin gıda bulduğu anlama gelir. Yoğun bedensel aktivitelerden sonra vücudumuzdan yayılan sıcaklık, karbondioksit ve koku miktarı arttığından sivrisinekler için daha cazip hedefler haline geliriz. Bu durumda başımızın üstündeki sivrisinek halesi giderek kalabalıklaşır. Sivrisinekler, özellikle insan terinin arasında bulunan oktenol ismi verilen kimyasal maddeye bayılırlar. Bu yüzden daha oldukca terleyenler, sivrisinekler için daha caziptir.

Sivrisineklere cazip gelen bir diğer faktör saçlarımıza uyguladığımız saç jölesi, saç spreyi şeklinde ürünlerdir. Başımız esasen fazlaca ısı yayarak sivrisineklerin dikkatini çeker. Bu ürünlerden bazıları yayılan ısı miktarını da artırarak başımızı daha cazip kılar. Yani başımız sivrisineklerin gözünde neon ışıkları ile aydınlanılmış bir cazibe merkezi haline gelir. Aynı zamanda vücudumuzda ter kokusunu muhafaza etme potansiyeli en yüksek bölge saçlarımızdır.

Sivrisineklerin başımızın üzerinde bir yumak halinde uçmalarının bir öteki nedeni ise çiftleşme ritüelleridir. Erkek sivrisinekler, çiftleşmek için bir sürü oluştururlar. Sadece adam sivrisineklerden oluşan çiftleşme sürüsü, çoğu zaman bir kaya veya bir ağaç dalı üstünde uçarak, sürüye bir dişinin girmesini beklerler. Dişi sürüye girdiğinde çiftleşme mutluluğuna erişen adam, en güçlü ve en hızlı sivrisinek olur. Aslında bu iş için genellikle cansız nesneleri yeğleyen çiftleşme sürüleri zaman zaman de bir insanın başını seçerler. Eğer başınızı sallayarak sivrisineklerin uzaklaşmasını sağlayamıyorsanız muhtemelen başınızın üstünde bir çiftleşme ritüeli sergilenmektedir.

Bir dahaki sefere başınızın üstünde dönen bir sivrisinek (yahut başka bir böcek) halesi görürseniz soylarını devam ettirmeye çalışan bir öbek olup olmadıklarını anlayabilirsiniz.

Kaynaklar:

Library of Congress

Hindustan Times

National Center for Biotechnology Information