>>Güneşe bakmanın insanın hapşırmasına neden olduğunu ilk kez duyduğumda buna inanmamıştım. Ama sonradan bunun pek çok kişi tarafından deneyimlenen bir fenomen olduğunu fark ettim. Herkeste değil ama bazı insanlarda güneşe bakmak gerçekten de hapşırmaya neden olur. Peki acaba neden?
Bu fenomenin bilimsel bir adı vardır. Buna; fotik hapşırma refleksi denir. Görsel uyaranlara istemsiz verilen tepkiye fotik refleks denir en sık görülen şekli de fotik hapşırma refleksidir. Floresan ışığı ve güneş ışığı gibi parlak bir ışığa bakma sonucunda ortaya çıkar.
Bu fenomenin esas nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte çok eski çağlardan beri bununla ilgili pek çok fikir öne sürülmüştür. Örneğin Aristoteles, güneşin sıcaklığının burundaki terlemeyi ve buna bağlı olarak da tahrişi artırdığını ve hapşırmanın bu yüzden ortaya çıktığını öne sürmüştür.
Fracis Bacon ise Aristoteles’in görüşüne itiraz eder. İtirazının haklılığını göstermesi de hiç zor olmaz. Gözlerinde bant varken güneşin altında durur ve hapşırmaz. Böylece fenomenin altındaki nedenin görme ile ilişkisini de gözler önüne sermiş olur. Ona göre parlak güneş ışığına bakmak; gözlerin yaşarmasına ve gözlerde oluşan yaşların buruna sızarak burnun tahriş olmasına neden olur. Burundaki tahriş de hapşırma refleksine yol açar. Bacon’un bu hipotezi uzun bir süre bilim çevrelerinde kabul edilmiştir. Ancak sonradan güneşe bakmakla hapşırmanın ortaya çıkması arasındaki sürenin çok kısa olduğu fark edilmiştir. Gözlerin sulanıp, ortaya çıkan yaşların buruna sızması için gerekli olan süre güneşe bakmakla hapşırma arasındaki süreden çok daha uzun olmak zorundadır. Bu nedenle Bacon’un hipotezi de geçerliliğini yitirmiştir.
Comments
Post a Comment